Toezichthouders houden cryptocurrencies in de gaten

Toen de prijzen van cryptocurrency vorig jaar omhoogschoten, ontstonden er hordes nieuwe digitale miljonairs. Nu zien we enkele echte gevolgen.

Deze week maakte vermogensbeheerder Fidelity bekend dat zijn klanten in 2021 10 miljard dollar zouden ontvangen. Dit was een twaalfvoudige stijging ten opzichte van 2020.

Sommige van deze donaties weerspiegelden wellicht pure vrijgevigheid (of schuldgevoel). Maar preventieve ‘belastingoptimalisatie’-strategieën hebben dit waarschijnlijk ook in gang gezet, omdat beleggers wachten op ‘duidelijkheid van de Inland Revenue Services over hoe crypto-belasting er in de toekomst uit zal zien’, vertelt Stephen Pruitt, hoofd van Fidelity Charitable.

Hoe dan ook laat het patroon zien dat de ooit anarchistische, anti-establishment cryptowereld steeds meer versmelt met de nuchtere sfeer van belastingplanning en stugge reguliere financiële bedrijven. Is dat een goede zaak? Veel Fidelity-investeerders (en de goede doelen waarop zij zich richten) zouden ja zeggen. Maar de kwestie heeft geleid tot toenemende ongerustheid onder toezichthouders in de aanloop naar de bijeenkomst van de G20-leiders van deze week.

Om te begrijpen waarom, kunt u eens kijken naar een belangrijk rapport dat voorafgaand aan de G20 is uitgebracht door de Financial Stability Board, een mondiaal comité van toezichthouders en centrale bankiers.

Het rapport stelt dat de cryptowereld nog geen systemisch financieel risico vormt. Want ook al is de marktkapitalisatie ervan in 2021 meer dan verdrievoudigd tot 2,6 biljoen dollar, “dit blijft een klein deel van de totale rijkdom van het mondiale financiële systeem.” En “episoden van prijsvolatiliteit” zijn “tot nu toe beperkt gebleven tot de crypto-activamarkten en hebben zich niet verspreid naar de financiële markten en infrastructuur.” Pff.

Maar uit het FSB-rapport blijkt dat toezichthouders vrezen dat dit positieve beeld begint te veranderen. ‘Crypto-activamarkten’, waarschuwt ze, ‘evolueren snel en kunnen een punt bereiken waarop ze een bedreiging vormen voor de mondiale financiële stabiliteit.’

Wat de FSB zorgen baart, kan worden samengevat in vier L-woorden: legaliteit, hefboomwerking, liquiditeit en lekkage.

De eerste hiervan is relatief eenvoudig te beschrijven: het pseudonieme, grenzeloze karakter van crypto heeft het tot een voedingsbodem gemaakt voor het witwassen van geld en andere snode praktijken. Deze week suggereerde een crypto-onderzoeksgroep genaamd Chainalysis bijvoorbeeld dat criminelen in 2021 voor 11 miljard dollar aan crypto uit bekende illegale bronnen bezaten – een verviervoudiging ten opzichte van 2020.

Lekkage is echter een subtieler probleem. Tot voor kort leken de meeste FSB-toezichthouders en centrale banken crypto-activa te vergelijken met pokerchips in een digitaal casino - dat wil zeggen, tokens die regelmatig voor veel drama zorgden aan de goktafel, maar niet veel impact hadden op de 'echte' wereld buiten de casinomuren, omdat ze zonder aanpassingen niet buitenshuis konden worden gebruikt.

Maar de FSB is nu van mening dat het risico op besmetting of lekkage toeneemt. Eén reden is dat de uitgifte van zogenaamde stablecoins – crypto-tokens ondersteund door echte activa zoals dollars – steeg van $5,7 miljard eind 2019 naar $155,6 miljard in januari.

Een andere reden is dat gevestigde investeerders en instellingen crypto nu integreren in bredere portefeuillestrategieën. Dit betekent dat elke toekomstige crash van de cryptoprijzen zou kunnen afketsen op andere beleggingscategorieën, omdat beleggers hun portefeuilles moeten liquideren.

De andere twee ‘L’s’, de hefboom- en liquiditeitsmismatches, zouden dergelijke schokken verder kunnen verergeren. Dit laatste vormt een probleem omdat de cyberbedrijven die stablecoins uitgeven mogelijk niet over voldoende liquide middelen beschikken om daadwerkelijk aan de claims van investeerders te voldoen, merkt de FSB op. Hierdoor ontstaat het risico van runs zoals we dat vaak hebben gezien in de bankwereld (en hebben ervaren met kredietvehikels tijdens de financiële crisis van 2008).

Ondertussen roept de kwestie van de hefboomwerking zorgen op, omdat er anekdotisch bewijs is dat schulden steeds vaker worden gebruikt om crypto-weddenschappen te versnellen. Om maar één voorbeeld te geven: FTX Trading, een cryptobedrijf, heeft onlangs Bitcoin-producten met een hefboomwerking van 20x op de Oostenrijkse beurs genoteerd. En hoewel het anekdotische bewijsmateriaal er ook op wijst dat de hefboomwerking recentelijk is gedaald in lijn met de prijs van Bitcoin, neigt dat ‘L’-woord tegenwoordig tot een Pavloviaanse reactie van toezichthouders, gezien de rol die verborgen hefboomwerking speelde bij de crash van 2008.

Natuurlijk zouden crypto-enthousiastelingen beweren dat de bezorgdheid over crypto een beetje ironisch lijkt, gezien alle andere hefboomkwesties die de FSB soms heeft gebagatelliseerd. Eerlijk punt: Veel reguliere financiële activaklassen zitten vol met schulden en potentiële liquiditeitsmismatches als gevolg van jaren van buitensporig soepel monetair beleid. Een crash van de prijzen van staatsobligaties zou meer destabiliserend zijn dan een crash van Bitcoin.

Of u het nu eens bent met de zorgen van de FSB of niet, het belangrijkste punt dat beleggers moeten begrijpen is dit: het toezicht op de toezichthouders neemt snel toe. In feite zal de G20 waarschijnlijk de oproepen van de FSB voor nieuwe vereisten voor gegevensrapportage en andere toezichtcontroles aanvaarden.

En hoewel het enige tijd kan duren om deze voorgestelde hervormingen door te voeren (en de mondiale implementatie onvermijdelijk ongelijk zal zijn), moeten deze potentiële crypto-miljonairs zich aanpassen aan een nieuwe wereld. Met andere woorden: we zullen in 2022 veel meer horen over crypto-belastingplanning; niet alle ‘liefdadigheid’ is puur liefdadigheid.

gillian.tett@ft.com